خانم ها و فلسفه! (3)

نکته‌ی جالبی که به تازگی کشف کرده‌ام، علاقمندی عجیب آقایان فیلسوف به آموزش فلسفه به خانم‌ها است. تعجب می‌کنی؟ چند تا کتاب آموزش فلسفه می‌خواهی نشانت بدهم که با انگیزه‌ی آموختن به یک خانم نوشته شده‌اند؟ جای دوری نرویم همین کتاب دنیای سوفی.

داستان از این قرار است که هیلده دختری‌ است که پدرش کارمند سازمان ملل است و برای ماموریت به لبنان رفته است. پدر هیلده تصمیم می‌گیرد برای روز تولد دخترش کتابی بنویسد و با این کتاب او را با مفاهیم فلسفی و فیلسوفان آشنا کند. درواقع دنیای سوفی، داستانی است که پدر هیلده برای تولد دخترش نوشته است.

و اما سوفی:

باز هم دختری در آستانه پانزده سالگی که دانش‌آموز یکی از دبیرستانهای نروژ است که به همراه مادرش در یک خانه ویلایی زندگی می‌کند. پدرش که ناخدای یک نفتکش است به دلیل شغلش مدت‌های طولانی از سال را دور از خانه و خانواده خود می‌گذراند. سوفی تنها فرزند خانواده‌است و همین امر سبب می‌شود که سوفی نوجوان ساعت‌های طولانی را در منزل تنها باشد.

سوفی در اوقات تنهایی به غار خود پناه می‌برد، سوراخی در میان بوته‌های شمشاد که در حیاط خانه قرار دارد و تنها گنجایش یک نفر را دارا می‌باشد. آنجا باغ عدن سوفی است، او یکه و تنها در آن زندگی می‌کند و در غار خود، دور از دسترس دیگران به نوشتن داستان و شعر مشغول است. سوفی یک روز، نامه‌هایی جالب و بعدا نوارهای ویدئویی از شخصی به نام آلبرت دریافت می‌کند حاوی سوالاتی مانند خاستگاه فلسفه چیست، چرا و چگونه به وجود آمد و چه مسائلی را مطرح کرد و مطرح می‌کند؟ جهان چگونه پدید آمده‌ است؟ آیا خدایی جاودانه که خالق انسان و جهان است وجود دارد؟ هدف از خلقت چیست؟ آیا جهان از ازل وجود داشته‌است یا خداوند روزی روزگاری جهان را از هیچ خلق کرده‌است؟ عدالت را با مقیاسی می‌توان سنجید و فضیلت اخلاقی کدام است؟ هنر چیست و رسالتش کدام است؟ زیبایی به چه معناست؟ تاریخ چیست، آیا به راستی خدایی سنگدل است که ارابه پیروزی خود را از روی مخالفان و کافرانش می‌گذراند؟...

لحظه‌ی شگفتی که موقع خواندن این داستان تجربه می‌کنی و کفت می‌بُرد، وقتی است که سوفی و آلبرت می فهمند که شخصیت هایی داستانی بیش نیستند و سعی می‌کنند از دست نویسنده فرار کنند و به دنیای واقعی پا بگذارند و در واقع از انجام دادن کارهایی که نویسنده آن ها را مجبور می‌کند انجام دهند، راحت شوند. و سرانجام بعد از این که هیلده این قسمت کتاب را می‌خواند، با خود فکر می‌کند، شاید من هم داستانی باشم که به دست نویسنده‌ای نوشته شده‌ام!

این کتاب نوشته‌ی "یوستین گردر" است (قیافه‌اش مُک عین خارجی هاس!) که رمان‌نویس و خالق داستان‌های کوتاهی است که اکثراً دارای اطلاعات فلسفی برای مخاطبان جوانش می‌باشد. او در رشته‌ی فلسفه، الهیات و ادبیات از دانشگاه اسلو فارغ‌التحصیل شد و سپس به مدت ده‌سال به ‌تدریس «تاریخ عقاید» در دبیرستان‌های [احتمالا دخترانه!] پرداخت و پیوسته در فکر متن فلسفی ساده‌ای بود که به درد شاگردان جوانش بخورد و چون متن مناسبی نیافت نهایتا کتاب دنیای سوفی را نوشت.

این کتاب درهمان چند سال اول انتشار به بیش از سی زبان ترجمه شد و تاکنون به 50 زبان دنیا ترجمه شده‌است و میلیون‌ها نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رفته ‌است. و میلیون‌ها خواننده داشته است که یکی از محبوب‌ترین و  مشهورترین خواننده‌های او را می‌توانی اینجا ببینی. یوستین گردر مهارت بسیاری در ساده‌نویسی و ایجاز دارد تا جایی که توانسته ‌است تاریخ فلسفه سه هزار ساله را در 600 صفحه بگنجاند.

این هم از نقش خانم‌ها در آموزش فلسفه. حالا هی تو بیا بگو خانم‌ها را چه کار به فلسفه!