سرگذشت هایی از ایران 2040 (6)

شبنم زنی است در آستانه‌ی 39 سالگی و از آن دسته زنانی که اگر از او بپرسی راحت سنش را به تو می‌گوید. دبیر زیست‌شناسی است و دو سال پیش هم دبیر نمونه‌ی منطقه یک مشهد شد. شوهرش مهرداد 42 سال دارد و فروشگاه لوازم یدکی ماشین دارد و خوشبختانه ارث خوبی هم از پدرش که 6 سال پیش عمرش را داد به شما به او رسیده.

امشب وقتی مصطفی پسرشان رفت اتاقش و تنها شدند، شبنم سر صحبت را باز کرد. شبنم رک است و تو چند جمله‌ی کوتاه کل مطلب را می‌گوید و مهرداد هم که از بس صبح تا شب با مشتری‌های جورواجور سر و کله می‌زند، عاشق این خصلت او است.

- آقا مهرداد

- جانم

- می‌گم باید زن بگیری.

- چی؟ حالت خوبه؟

- این روشنک‌خانم همسایه‌مون.

- تو هم ما رو گرفتی!؟ چی می‌گی واسه‌ خودت؟

(راستی نگفتم. روشنک خانم همسایه‌ی مهرداد و شبنم است سه تا خانه بینشان فاصله است. 37 سال دارد و شوهرش را سه سال پیش تو تصادف از دست داد. راننده تاکسی بود. دو بچه دارد؛ پروانه (کلاس چهارم) و پرویز (کلاس اول). الان هم خودش تو بیمارستان کار خدماتی می‌کند.)

-شبنم خانم گفت: ببین تو که دستت به دهنت می‌رسه شکر خدا. دو خونواده که سهله چهارتاش رو هم می‌تونی خرجشو بدی.

- یعنی واقعا تو می‌خوای سرت هوو بیارم؟

- نگو هوووو! آدم یاد هیولا می‌افته.

- حالا حتما آدم باید یه زن بیوه رو بگیره. تو بپرس خرج ماهشون چقدر می‌شه، یه شماره حساب بگیر من ماه به ماه به حسابش پول می‌ریزم راضی شدی؟

- این خوبه ولی کافی نیست. من یه زنم. می‌فهمم. یه زن به یه مرد احتیاج داره که بهش تکیه کنه. مسئله فقط پول نیست. این طفلک که آدم آهنی نیست. دل داره. از اون گذشته بچه‌هاش یه پدر می‌خوان که بالا سرشون باشه.

- ببین من بدم نمی‌آد راستش، با هم که تعارف نداریم. ولی این بعدا مسئولیت می‌آره واسه من. می‌تونی تحمل کنی. این حسادت زنانه رو من ازش می‌ترسم.

- خودم می‌دونم. ولی دیگه دوره‌ی این حرفا گذشته. منم دوست دارم تو فقط مال من باشی ولی وقتی فکرشو می‌کنم می‌بینم وقتی ما می‌تونیم به این زن کمک کنیم، چرا بهش ظلم کنیم. منم راستش به خودم که نگاه می‌کنم می‌بینم پیش درگاه خدا روسیاهم، دستم خالیه. می‌خوام این کار ذخیره‌ی آخرتم باشه شاید خدا رحمش به ما بیاد و از گناهامون بگذره.

- بذار بیشتر فکر کنم.

- فکر کن. ولی باید بگیریش.

بعد شبنم دو انگشت وسط و اشاره‌اش را گازانبری کرد و کمی به جلو خم شد و دماغ مهرداد را لای خم بیرونی انگشتانش گرفت و فشار داد و به طرف خودش کشید و گفت:

- ولی از حالا بهت بگم. منو باید بیشتر دوست داشته باشی و گرنه این دماغ پت و پهنت رو، می‌کنم، می‌فرستم واسه مادرت...

مهرداد هم مثل همیشه تو این مواقع ریسه می‌رفت...

لینک: آیا چند همسری حق مرد است یا زن؟!

آیا چند همسری حق مرد است یا زن؟!

استاد شهید مطهری (ره):

حق زن در چند همسری  

فزونی عدد زن آماده‌ ازدواج بر عدد مرد آماده‌ ازدواج برای طبقه زن تولید حق می‌کند و برای مردان و زنان‏ متاهل ایجاد وظیفه:

در این که حق تأهل از طبیعی‏ترین و اصیل‏ترین حقوق بشری است جای سخن‏ نیست. هر کسی اعم از زن یا مرد حق دارد زندگی خانوادگی داشته باشد، از داشتن زن یا شوهر و فرزند بهره‏مند باشد. همان طوری که حق دارد کار کند مسکن داشته باشد، از تعلیم و تربیت بهره‏مند شود، از بهداشت استفاده کند، امنیت و آزادی داشته باشد. اجتماع نه تنها نباید مانعی در راه استیفای این حقوق ایجاد کند، بلکه‏ باید وسیله‌ی تأمین این حقوق را فراهم سازد.

از نظر ما یک نقیصه بزرگ در اعلامیه جهانی حقوق بشر این است که به حق‏ "تأهل" توجهی نکرده است... این حق‏ مخصوصا از ناحیه‌ی زن بیشتر اهمیت دارد، زیرا زن بیش از مرد به داشتن‏ کانون خانوادگی نیازمند است... ازدواج برای مرد از جنبه‌ی مادی اهمیت دارد و برای زن از جنبه‏های معنوی و عاطفی. مرد اگر خانواده را از دست بدهد با فحشا و رفیقه‏بازی لااقل نیمی از احتیاجات‏ خود را بر می‏آورد، اما اهمیت خانواده برای زن بیش از اینهاست. زن اگر محیط خانوادگی را از دست‏ بدهد با فحشاء و رفیق بازی نمی‏تواند به هیچ وجه احتیاجات مادی و معنوی خود را، ولو به حداقل تأمین کند.

حق تأهل برای یک مرد، یعنی حق اشباع غریزه، حق همسر و شریک و همدل‏ داشتن، حق فرزند قانونی داشتن. اما حق تأهل برای یک زن ، علاوه بر همه‏‌ی این‌ها یعنی حق حامی و سرپرست داشتن، حق پشتوانه‌ی عواطف داشتن.

نتیجه این است که اگر تک‌ همسری تنها صورت قانونی ازدواج باشد، عملا گروه‏ زیادی از زنان از حق طبیعی انسانی خود (حق تأهل) محروم می‌مانند. تنها با قانون تجویز تعدد زوجات است (البته با شرایط خاصی که دارد) که این‏ حق طبیعی احیاء می‌گردد.[1]

[1] . نظام حقوق زن در اسلام، ص411-412

لینک‏‌های مرتبط:

1. دختران بى شوهر و بحران ناشى از محرومیت

2. انتقام

اگر زنان ایرانی از هوو نمی ترسیدند!

 (بازخوانی نگاه انتقادی دین به تابوی چند همسری در جامعه ی ایرانی)
بر اساس دیدگاه‌های استاد شهید مطهری (ره)

چند همسری، عامل نجات تک همسری: تعجب می‏کنید اگر بگویم تعدد زوجات در مشرق اسلامی مهم‌ترین عامل نجات‏ تک همسری بود. بلی مجاز بودن تعدد زوجات بزرگترین عامل نجات تک‏‌همسری است. به این معنی که در شرایطی که موجبات تعدد زوجات پیدا می‌شود و عدد زنان نیازمند به ازدواج از مردان نیازمند به ازدواج فزونی می‌گیرد، اگر حق تأهل این عده زنان به رسمیت شناخته نشود و به مردانی که واجد شرایط اخلاقی و مالی و جسمی هستند اجازه چند همسری داده نشود رفیقه‏بازی و معشوقه‏گیری ریشه تک همسری واقعی را می‌خشکاند [ر.ک: بحث طلاق عاطفی که امروزه زیاد می شنویم. توضیح از وبخدا]. در مشرق اسلامی از طرفی تعدد زوجات مجاز بود، و از طرف دیگر این همه‏ مهیجات و محرکات اغوا کننده نبود، لهذا تک همسری واقعی بر اکثریت خانواده‏ها حکمفرما بود و کار معشوقه بازی مردان به آنجا نکشید که کم کم‏ برایش فلسفه بسازند و بگویند آفرینش مرد چند همسری است و تک همسری‏ برای مرد جزو ممتنعات و محالات جهان است.

ممکن است بپرسید، بنا به عقیده این دانشمندان [ویل‌دورانت، هانری دومنترلان و...] که از نظر قانون طبیعت، مرد را چند همسری می‌دانند و از نظر قانون اجتماع، تعدد زوجات را محکوم می‏کنند، تکلیف مرد در میان این دو قانون‏ چه می‌شود؟ تکلیف مرد در مکتب این آقایان واضح است. مرد باید قانونا تک همسر باشد و عملا چند همسر، یک زن شرعی و قانونی بیشتر نداشته باشد، اما معشوقه و رفیقه هر چه دلش می‌خواهد مانعی ندارد. به عقیده این آقایان‏ رفیقه‏گیری و معشوقه‌بازی حق طبیعی و مسلم و مشروع مرد است! و بسنده‏ کردن مرد در همه عمر به یک زن نوعی "نامردی" است.

چهره واقعی بحث 

گمان می‌کنم وقت آن رسیده است که خواننده محترم درک کند که مسئله‏ای‏ که از لحاظ چند همسری برای بشر مطرح بوده و هست چیست؟ مسئله این نیست‏ که آیا تک همسری بهتر است یا چند همسری؟ در این که تک همسری بهتر است‏ تردیدی نیست. تک همسری یعنی اختصاص خانوادگی، یعنی اینکه جسم و روح‏ هر یک از زوجین از آن یکدیگر باشد. بدیهی است که روح زندگی زناشوئی که‏ وحدت و یگانگی است در زوجیت اختصاصی بهتر و کاملتر پیدا می‌شود. آن دو راهی که بشر بر سر آن قرار گرفته این نیست که از میان تک همسری و چند همسری کدام یک را انتخاب کند.

مسئله‏ای که از این لحاظ برای بشر مطرح‏ است این است که به واسطه ضرورتهای اجتماعی، مخصوصا فزونی نسبی عده زنان‏ نیازمند به ازدواج بر مردان نیازمند تک همسری مطلق عملا در خطر افتاده است‏. تک همسری مطلق که شامل تمام خانواده‏ها بشود افسانه‏ای بیش نیست. یکی‏ از دو راه در پیش است: یا رسمیت یافتن تعدد زوجات و یا رواج معشوقه‏بازی. به عبارت دیگر یا چند همسر شدن معدودی از مردان متأهل که حتما از ده درصد تجاوز نخواهد کرد و سر و سامان یافتن و خانه و زندگی پیدا کردن زنان بی‌شوهر، و یا باز گذاشتن راه معشوقه بازی و چون در صورت دوم هر معشوقه‏ای می‌تواند با چندین‏ مرد ارتباط داشته باشد، اکثریت قریب به اتفاق مردان متأهل عملا چند همسر خواهند بود.

آری این است صورت صحیح طرح مسئله چند همسری. اما مبلغان شیوه‏های غربی‏ حاضر نیستند صورت صحیح مسئله را طرح کنند، حاضر نیستند حقیقت را آشکارا بگویند. آنها واقعا مدافع مترس بازی و معشوقه‏گیری هستند، زن‏ شرعی و قانونی را سر بار و مزاحم می‏دانند و یکیش را هم زیاد می‏دانند چه‏ رسد به دو زن و سه زن و چهار زن. لذت را در آزادی از قیود ازدواج‏ می‌شناسند، اما در گفته‏های خود برای ساده دلان چنین وانمود می‌کنند که ما مدافع تک همسری هستیم، با لحنی معصومانه می‌گویند ما طرفدار آنیم که مرد، تک همسر و با وفا باشد نه چند همسر و بی وفا![1]

[1] . استاد شهید مرتضی مطهری، نظام حقوق زن در اسلام ص422- 424.


لینک های مرتبط

 1. دختران بى شوهر و بحران ناشى از محرومیت

2. آیا بعضی زنان مسلمان ایران کافرند!؟

3. آیا عدالت با همسران ممکن است؟

4. جامعه ایرانی و گوجه ارمنی!